KESİMHANELER VE ALIM YÖNTEMİ İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME RAPORU
KESİMHANELER VE ALIM YÖNTEMİ İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRME RAPORU
Kırmızı et sektöründe altyapı eksikliğinin giderilmesine yönelik önerilerimizi Konsey olarak kamuoyu ile değerlendirme raporları vasıtasıyla sürekli paylaşmaktayız. Bu önerilerimizin amacı sürdürülebilir ve güçlü bir sektörün oluşturulmasına katkı sağlamaktır.
Ulusal Kırmızı Et Konseyi olarak bu amaç doğrultusunda özellikle karkas sınıflandırması ve kesim standardının uygulamaya konulması konuları üzerine daha fazla yoğunlaşmıştık. Karkasların sınıflandırması konusunda tüm paydaşlarımızın katkılarıyla yürütülen çalışmaların neticesinde, 12 Aralık 2020 de “Sığır Karkaslarının Sınıflandırılmasına Dair Yönetmelik” yayınlanmıştır. Kesim standardının gerekliliğini ve avantajlarını içeren detaylı raporumuz da geçtiğimiz ay kamuoyu ile paylaşılmış ve Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından dikkate alınmış olup, bu konu Bakanlık bünyesinde değerlendirilmektedir. Bu iki konunun uygulamaya konulması kolay bir iş olmayıp; ciddi manada personel istihdamı, teknoloji kullanımı ve iyi bir denetim mekanizması oluşturulmasını gerektirmektedir. Şu iyi bilinmelidir ki etin üretim ve satışı sürecindeki alt yapı eksiklikleri sadece bu iki konu ile de sınırlı değildir. Konsey olarak öncelik derecesine göre sektörümüzün diğer eksik yönlerini sırasıyla gündeme taşıyıp çözüme katkı sağlamaya çalışıyoruz.
Besiciler, kesim olgunluğuna gelmiş hayvanlarını en avantajlı fiyat üzerinden pazarlayabilmeyi arzu ederken kasaplar, marketler, oteller, restoranlar ve diğer kırmızı et tüketim yapan işyerleri ile nihai tüketiciler alım gücüne uygun veya kazanç sağlayabileceği uygun bir fiyattan et almayı arzu etmektedir. Ancak, mevcut sistem her iki tarafın da beklentilerini karşılamakta yetersiz kalmaktadır. Ortada yapısal bir sorun var ki piyasa bir türlü dengede tutulamıyor. Piyasada fiyatı kim veya kimler ve nasıl belirlemektedir? Fiyat oluşumuna etki eden faktörler nelerdir? Manipülasyonlara ve monopolleşmeye karşı sistemin bir savunma mekanizması var mı? Sistemin eksiklerinin giderilmesine yönelik neler yapılabilir? Bu ve buna benzer kritik birçok sorunun cevabı araştırılıp, karşımıza çıkan olumsuzluklara karşılık çözüm önerileri geliştirmedikten ve bu konuda güçlü bir irade ortaya koymadıktan sonra sürdürülebilir bir piyasanın oluşturulamayacağı kanaatindeyiz. Şu ana kadar dile getirdiğimiz besilik hayvan tedariki, yem fiyatları, girdi temini, sözleşmeli üretim, piyasa regülasyonu, karkas sınıflandırılması ve kesim standardı gibi birçok konuda yayınladığımız değerlendirme raporlarında her konu hakkında durum değerlendirmeleri yapılmış, tespit edilen sorunlar ile ilgili çözüm önerileri ortaya konulmuştur. Bugüne kadar işlediğimiz konuların tamamı sektörü ayakta tutan, sistemin hassas ve önemli noktalarıdır. Gündeme getirilen tüm konuların hiç biri göz ardı edilmeksizin ele alınıp, gerekli düzenlemeler yapıldığı takdirde sektörde düzenin sağlanacağına inancımız tamdır.
Bu raporumuzda gündeme taşımak istediğimiz bir başka konu; yetişmiş hayvanın alınması, kırmızı etin üretilmesi ve nihai tüketiciye ulaştırılmasına kadarki süreçte karşılaşılan sorunlar olacaktır.
Kesimhanelere girdiğimizde, kesim salonlarında kesimden sorumlu işçilerin yanında hijyen ve iş güvenliğine aykırı bir şekilde sakatatçıların, dericilerin elemanları ile hayvan sahiplerinin dolaştığını görüyoruz. Karkasların başında kesim yaptıran hayvan sahipleri ile kesim işçileri arasında yaşanan mücadele de yine istenmeyen bir görüntü olarak sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Hayvan sahipleri herhangi bir kesim standardının uygulanmadığı kesimhanelerde, hayvanlarına ait karkaslardaki etlerinin sakatat üzerinde bırakılmaması için vermiş olduğu mücadeleyi bir yandan haklı bulurken diğer yandan hijyen ve iş güvenliği açısından sakıncalı bir durum olarak değerlendiriyoruz. Kesim standardının kararlılıkla uygulanması halinde bile besicilerimizin kesimini yakından izleme isteğinin ortadan kalkması için en uygun çözümün ticarete konu alım fiyatının CANLI TARTIM üzerinden belirlenmesidir. Böylelikle kantardan sonra besicinin parasını tahsil etmenin dışında alıcı firma ile hiç bir ilişkisi kalmayacaktır.
Alım yönteminin yanında, canlı hayvan ve karkas et fiyatlarının belirlenmesinde Ticaret Borsaların etkin olmasına çok büyük ihtiyaç vardır. Piyasayı düzenlemek amacıyla kurulacak bir Müdahale Kurumunun, ihtiyaç halinde borsalar ve üretici kooperatifleri üzerinden müdahale etmesi, sistemde var olan boşluğun doldurulmasında çok büyük bir önem arz etmektedir. Bu yaklaşım hem borsaların hem de üretici örgütlerinin güçlenmesine çok büyük katkı sağlayacaktır.
Bununla birlikte en kısa zaman içerisinde mevcut mezbahalarda fiziksel ve fonksiyonel yönde iyileştirmeler yapılmalı, hizmet kalitesi arttırılmalı, et üretim maliyeti düşürülmeli ve aracı mekanizmalar azaltılarak sektörümüzün esas paydaşlarının kazançları artırılmalıdır. Fiyat oluşumlarında kişilerin veya sektörde etkin birkaç firmanın değil, kurumlar ve üretici örgütlerinin etkin olması, kırmızı et piyasasını daha güvenli ve sürdürülebilir kılacaktır.
Şunu net bir şekilde ifade edebiliriz ki; sadece kırmızı et sektörünün değil, tüm sektörlerin ihtiyaç duyduğu tek şey GÜVEN dir. İhtiyaç duyulan güvenin tesisi için yetkili birimlerimizden güçlü bir irade ve kararlılık, sektörümüzün paydaşlarından da işbirliği ve destek bekliyoruz.
Ahmet HACIİNCE
Yönetim Kurulu Başkanı
Ulusal Kırmızı Et Konseyi